Ważne rocznice w życiu Kazimierza Wielkiego w 2025 roku

Imieniny Kazimierza – obchodzone są 4 marca.
Pochodzenie. Kazimierz to słowiańskie imię złożone z członów „Kazi-” (niszcz, psuj, niwecz) oraz „-mir” (pokój, spokój). Forma z zakończeniem „-mierz” wykształciła się pod wpływem imion z drugim członem „-mar”, „-mer” (np. Dietmar) Pierwsze zapisy imienia w polskich dokumentach datuje się na rok 1145 (Kazimir) i 1177 (Kazemir). W późniejszych latach pojawiło się w postaciach Kazimr, Każmierz, Każmir Od tego imienia pochodzą takie nazwiska jak Kazik, Kazikowski, Kazimierczak, Kazimierski, Kaziuk, Każmierczak czy Każmierski.
Współczesna forma imienia Kazimierz wywodzi się natomiast z XVI wieku, choć nadawano je wcześniej, ale wyłącznie książętom. Było to imię dynastyczne Piastów, a pierwszym jego posiadaczem był syn Mieszka II i Rychezy Kazimierz Odnowiciel (1016–1058). Inni władcy o tym imieniu w naszej historii to Kazimierz II Sprawiedliwy (1138–1194) i Kazimierz III Wielki (1310–1370).

715 rocznica urodzin Kazimierza III później zwanym Wielkim, które miały miejsce 30 kwietnia 1310 roku w Kowalu na Kujawach. Był najmłodszym synem Władysława Łokietka i Jadwigi Bolesławówny. Na chrzcie nadano mu imię dziada po mieczu – Kazimierza, księcia kujawskiego. Kazimierz miał dwóch starszych braci, Stefana i Władysława, którzy zmarli odpowiednio w 1306 i 1312 roku. Kazimierz już w wieku dwóch lat został jedynym dziedzicem Łokietka. Miał również trzy siostry – Kunegundę, Elżbietę i Jadwigę.
Przyszły następca tronu wychowywał się na Wawelu. Istnieje powszechny pogląd, że jego wychowawcami byli: dyplomata Łokietka – Spycimir Leliwita, intelektualista i prawnik – Jarosław z Bogorii i Skotnik, lub jakiś franciszkanin. Mając 10 lat, jego siostra Elżbieta została wydana za mąż za króla węgierskiego Karola Roberta. W następnych latach Kazimierz był częstym gościem na zaprzyjaźnionym dworze w Budzie, będącej wówczas centrum kulturalno-politycznym regionu.

692 rocznica koronacji Kazimierza Wielkiego na króla Polski. W chwili objęcia tronu miał 23 lata. Uroczystość odbyła się ponad miesiąc po śmierci ojca – Władysława Łokietka. Władysław jeszcze za życia zadbał o to, by jego następca jak najlepiej wykonywał obowiązki króla.
Uczestnicząca w zwołanym w Krakowie zjeździe koronacyjnym szlachta jednogłośnie zaakceptowała kandydaturę syna Władysława Łokietka. Wtedy też Kazimierz mógł rozpocząć bezpośrednie przygotowania do objęcia władzy. Początkowo chciał koronować się w Wielkanoc przypadającą 4 kwietnia 1333 roku. Wybór daty był nieprzypadkowy i zapewniłaby wspaniałą oprawę liturgiczną. Jednak wyczerpujące rozmowy z Krzyżakami sprawiły, że Kazimierz musiał przełożyć koronację.
Ostatecznie zdecydowano się na 25 kwietnia 1333 roku. Ten dzień przypadał w trzecią niedzielę tzw. radosną, po najważniejszym święcie chrześcijańskim – Wielkanocy. Tego dnia przypadała uroczystość św. Marka Ewangelisty, która w średniowieczu należała do dni świętych. W czytanym wtedy fragmencie Ewangelii kapłani przypominali wiernym o obowiązku poddaństwa i posłuszeństwa wobec władcy.
Koronacja odbyła się na Zamku Królewskim na Wawelu w Krakowie. Wybór miejsca podkreślał, że w piastowskiej stolicy na tron wstępuje władca zjednoczonego państwa.
Aktu koronacji dokonał arcybiskup gnieźnieński Jarosław w obecności innych biskupów, książąt i szlachty. Wraz z Kazimierzem na królową Polski została koronowana jego żona Aldona (po chrzcie Anna) – córka księcia Litwy Giedymina. Dzięki temu zabiegowi już na początku panowania młody król umocnił sojusz z Litwą. Przeciwniczką koronacji Aldony była matka Kazimierza Jadwiga Kaliska, która uważała, że w Polsce może być tylko jedna królowa, czyli ona sama.
Oprócz koronacji Kazimierza najważniejszym wydarzeniem 25 kwietnia 1333 roku, było przedłużenie rozejmu z Krzyżakami.

655 rocznica śmierci Kazimierza Wielkiego. We wrześniu 1370 roku Kazimierz przebywał na zamku w Przedborzu, w którego okolicy urządzał polowania na jelenie. W dniu 9 września spadł z konia i został poważnie ranny w lewą goleń. Miejsce wypadku źródła lokalizują w miejscowości Żeleźnica. Złamanie było skomplikowane, bo chory dostał wysokiej gorączki, która przez wiele dni nie ustępowała. Orszak z chorym wracał przez Sandomierz, Koprzywnice, Osiek, Korczyn i Opatowiec do Krakowa przez kilka tygodni. Pod koniec października przywieziono Kazimierza na zamek krakowski, ale gorączka nie ustąpiła. 3 listopada król podyktował testament, a dwa dni później 5 listopada 1370 roku zmarł.
W 1869 roku otwarto grobowiec królewski w katedrze wawelskiej. Komisja badająca szczątki monarchy stwierdziła, że jego lewa noga była złamana. To potwierdziło informację kronikarza Janka z Czarnkowa o okolicznościach zgonu króla. W dniu 8 lipca 1869 roku na Wawelu odbył się powtórny pogrzeb szczątków króla Kazimierza III Wielkiego.

Repr. fot. Kazimierza Wielkiego z Aleksander Nowolecki, Poczet książąt i królów polskich, Czytelnia Ludowa, Kraków 1869.